Ładowanie Konfiguracji Stylów. Proszę czekać...

banner3

Najbliższy odczyt już 19 marca 2024 r.

dr Bartosz Drzewiecki   (Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej)

Kancelarie Wolnego Miasta Krakowa - system austriacki, francuski, a może krakowski?

Odczyty zdalne. Transmisja za pośrednictwem kanału YouTube w każdy wtorek o godz. 17.15- link

W statucie przyjętym przez pierwsze Walne Zgromadzenie 6 stycznia 1897 r. w §2 precyzującym sposoby realizacji celów Towarzystwa wymieniono "wspólne zebrania i odczyty, bądź dla członków, bądź dla szerszej publiczności". Dla realizacji tych zadań na pierwszym posiedzeniu Wydziału 26 stycznia 1897 r. została powołana Komisja Odczytowa. Za zasadę przyjęto wygłaszanie odczytów każdorazowo podczas Walnego Zgromadzenia, postanowiono także jak najszybciej uruchomić odczyty publiczne, poświęcone głównie aktualnym problemom konserwatorskim i restaurowaniu zabytków oraz popularnie ujęte prelekcje dla młodzieży szkolnej i rzemieślniczej. Niestety nie udało się zrealizować tych ambitnych planów - odczyty odbywały się jedynie podczas Walnych Zgromadzeń.

Początkiem systematycznej akcji odczytowej prowadzonej przez Towarzystwo był zorganizowany w 1923 r. cykl jedenastu prelekcji poświeconych zabytkom i sztuce Krakowa, wygłoszonych w Miejskim Muzeum Przemysłowym w Krakowie oraz zorganizowane tam w okresie świątecznym przedstawienia szopki krakowskiej. Pomysł Kazimierza Dobrowolskiego zorganizowania wykładów o zabytkach Krakowa udało się zrealizować dopiero w 1928 r., kiedy przewodniczący Komisji Odczytowej Klemens Bąkowski opracował plan odczytów o Krakowie przed stu laty. Teksty tych wykładów, wygłaszanych pod zbiorczym tytułem "Kraków w XIX wieku" zostały potem opublikowane jako dwa tomy serii "Biblioteka Krakowska". Kolejny cykl odczytów pod tytułem "Wykłady o Starym Krakowie" zorganizowano dopiero w 1934 r. , ale od tej pory odczyty dotyczące dziejów miasta stały się ważną częścią działalności Towarzystwa i odbywały się systematycznie w poniedziałki o godz. 18.30 aż do czerwca 1939 r.

Już 7 grudnia 1945 r. w Collegium Nowodworskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego zainaugurowano cotygodniowe zebrania naukowe, będące kontynuacją przedwojennej akcji odczytowej. Organizowano serie odczytów poświęconych wybranej tematyce m.in. w 1955 r. o Adamie Mickiewiczu, w 1957 r. o twórczości Stanisława Wyspiańskiego, w 1960 r. z okazji Millenium Polski, w 1961 r. poświęcony 300-leciu polskiej prasy. W 1962 r. zorganizowano cykl dwudziestu odczytów pomyślanych jak kurs historii sztuki Krakowa pod tytułem "Sztuka dawna i nowa" (we współpracy z Towarzystwem Przyjaciół Sztuk Pięknych) oraz cykl "Ogniwa rozwoju architektury Krakowa" prowadzony w obiektach zabytkowych. Organizowano odczyty poświęcone zabytkom rzemiosła artystycznego dawnego Krakowa połączone ze zwiedzaniem skarbców kościelnych i klasztornych. W latach 1960-1982 we współpracy z Młodzieżowym Domem Kultury w Krakowie odbywały się prelekcje dla młodzieży. W latach 1975-1980 w "Echu Krakowa" była stała rubryka opatrzona godłem Towarzystwa, w której zamieszczano streszczenia odczytów. Spotkania początkowo odbywały się w sali zebrań Komisji Naukowych Oddziału PAN (ul. Sławkowska 17) potem w siedzibie Towarzystwa przy ul. św. Jana 12, od wielu lat tradycyjnie już we wtorkowe popołudnia.

Zestawienie tematów odczytów z lat 1934-1947 zostało zamieszczone w publikacji autorstwa profesora Wiesława Bieńkowskiego. Dalsze cykle odczytów nie posiadały już kolejnej numeracji i odbywały się w ciągu całego roku kalendarzowego, z przerwą letnią. Daty tych odczytów, prelegenci oraz tematy podawane są w sprawozdaniach rocznych Towarzystwa, publikowanych w "Roczniku Krakowskim".

Do pobrania:
Wykaz odczytów wygłoszonych podczas Walnych Zgromadzeń członków Towarzystwa

Opracowano na podstawie publikacji: Wiesław Bieńkowski, Strażnicy dziejów miasta narodowej pamięci. Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa w latach 1896-1996, Biblioteka Krakowska 137, 1997.